Prawidłowa pielęgnacja obuwia jest absolutnie niezbędna, aby wydłużyć żywotność twoich butów czy trzewików. Ten artykuł opisuje, jak dbać o obuwie sprzedawane przez nas oraz ogólnie o buty wojskowe i outdoorowe. Buty taneczne i modne wynalazki zostawiamy na boku, żeby było krótko i konkretnie.
Zamiast tylko rzucać hasłami, staramy się jasno wyjaśniać, dlaczego pewne rzeczy są zalecane lub odradzane.
Dbanie o swoje buty to jedna z najbardziej terapeutycznych rzeczy, jakie możesz robić w spodniach. Albo możesz zdjąć spodnie podczas szczotkowania butów, jeśli masz na to ochotę.
Twoje buty i trzewiki będą długo i szczęśliwie żyć, jeśli od początku będziesz ich właściwie używać i regularnie o nie dbać. To właśnie od tego warto zacząć, potem przejdziemy przez cały proces pielęgnacji – od czyszczenia i impregnacji po wykończenie – a na końcu kilka słów o środkach do pielęgnacji obuwia.
Zapobieganie Problemom
Lepiej zapobiegać niż później ratować zaniedbane buty. Zastanów się, do czego będą używane buty, zanim je kupisz: do suchych warunków stawiaj na oddychalność. Jeśli planujesz stać na warcie po kostki w wodzie, lepszym wyborem będą kalosze, nawet jeśli wiele skórzanych butów jest teoretycznie wodoodpornych.
Skarpety i Wkładki
Skarpety i wkładki są równie ważną częścią twojego obuwia, co same buty. Wpływają nie tylko na izolację i odprowadzanie wilgoci, ale też grubość i kształt wkładki mają zauważalny wpływ na dopasowanie buta.
Od razu zapomnij o bawełnianych skarpetach tenisowych i wybierz coś z mieszanki Wełna Merino i materiałów syntetycznych dla lepszej trwałości i kontroli wilgoci. Noś przy sobie zapasowe skarpety i zmieniaj je podczas przerw, żeby poprawić komfort i ograniczyć gromadzenie się wilgoci w bucie.
Wkładki dostępne są z różnymi właściwościami izolacyjnymi i amortyzującymi. Płaską wkładkę można położyć pod profilowaną, żeby lepiej dopasować but do wąskiej stopy. Tak jak ze skarpetami, warto też rotować wkładki, żeby mieć pod stopami coś czystego i suchego.
Rozchodzenie i Wstępna Pielęgnacja
Skóra to naturalny materiał o ziarnistej strukturze, którego włókna rozciągają się i układają, gdy skóra pracuje podczas użytkowania. Sucha skóra ma większe tarcie między włóknami, przez co staje się sztywna i podatna na pękanie. Dlatego właśnie skóra potrzebuje tłuszczów i olejów: żeby była jednocześnie mocna i wygodna, czyli po prostu elastyczna.
Nowe buty raczej nie są suche jak pieprz, ale trochę impregnacji przyspieszy ich rozchodzenie. Wyjdź w nich na spacer i poeksperymentuj z różnymi kombinacjami skarpet i wkładek, zanim się zdecydujesz. Tu potrzeba dwóch do tanga: twoje stopy przyzwyczajają się do butów, a buty lepiej dopasowują się do twoich stóp.
Wstępna pielęgnacja to po prostu zwykła pielęgnacja, tylko robiona częściej na początku.
Buty, które długo leżały w magazynie, mogą być mocno przesuszone. Te po lewej są już natłuszczone i gotowe do rozchodzenia!
Po każdym użyciu
Grube skóry i różne materiały amortyzujące chłoną wilgoć i schną w swoim własnym tempie. Możesz przyspieszyć ten proces, przynajmniej wyjmując wkładki i wrzucając do środka torebki z napisem „Nie jeść” albo zgniecione gazety, ale jeśli jesteś maniakiem dbania o swoje ukochane buty (kto nie lubi być maniakiem?), zdejmij też sznurówki i rozważ noszenie butów na zmianę, żeby nie chodzić w tych samych dwa dni z rzędu.
W warunkach polowych możesz zmieniać skarpety podczas marszu, żeby wysuszyć buty. Skarpety możesz natomiast dosuszać w kieszeniach na piersi, wykorzystując ciepło ciała, albo powiesić na zewnątrz swojego Plecak.
Kusi, żeby oszukiwać i użyć ciepła do suszenia butów. Nie rób tego: skóra jest wrażliwa na wysoką temperaturę, podobnie jak wiele materiałów podeszwy. Używaj kulek pochłaniających wilgoć lub innych sposobów wentylacji butów, ale nigdy ciepła ani bezpośredniego światła słonecznego.
Czyszczenie i pielęgnacja ogólna
Każda pielęgnacja obuwia zaczyna się od czystej powierzchni. Brud nie tylko wygląda słabo, ale też zatrzymuje wilgoć, ogranicza oddychalność i może blokować dostęp preparatów do samego materiału. Czyszczenie butów jest trochę jak użycie siły: staraj się użyć minimalnej ilości środków, które dają oczekiwany efekt.
Sama szczotka usuwa zaskakująco dużo brudu.
Pielęgnacja i wykończenie zależą od materiału, ale też od twoich preferencji. Jest kilka prostych zasad, które warto zapamiętać, poza tym możesz znaleźć własny styl, który ci odpowiada. Przeczytaj podstawowe wskazówki dla każdego materiału poniżej.
Skóra licowa
Skóry licowe powstają z wierzchniej warstwy skóry z licem na zewnątrz. W naszym świecie praktycznie zawsze są pigmentowane, co oznacza, że wykończenie jest wodoodporne i odporne na plamy. Te skóry są mocne, gęste i stosunkowo łatwe w pielęgnacji.
Aby utrzymać gładką powierzchnię z zamkniętymi porami, która blokuje wodę i brud, użyj miękkiej szczotki lub szmatki do czyszczenia powierzchni bez szorowania. Sama woda powinna wystarczyć, ale możesz użyć łagodnego detergentu, np. mydła do rąk lub szarego mydła.
Skóra jest bardziej podatna na różne impregnaty, gdy jest lekko wilgotna po myciu, więc nie czekaj zbyt długo z kolejnym krokiem. Impregnat w sprayu ma wnikać w skórę, czyli przedostawać się między włókna. Gdy preparat dostanie się do środka, odpycha wodę, nie pozwalając jej wnikać do skóry i pomaga utrzymać materiał suchy, nie blokując jednocześnie odprowadzania wilgoci na zewnątrz.
Wbrew pozorom, impregnacja nie zmniejsza oddychalności butów, tylko ją poprawia. Mokra skóra w ogóle nie oddycha, więc warto temu zapobiegać.
Skóra licowa bardzo zyskuje na dodaniu wosku, kremu lub pasty do butów jako ostatni etap. Rozprowadź, pozwól wchłonąć przez chwilę i wypoleruj szmatką.
Buty robocze można po prostu natłuścić. Polerowanie nie jest wymagane.
Nubuk
Kiedy weźmiesz skórę licową i delikatnie zeszlifujesz jej powierzchnię, otrzymasz nubuk. Wygląda aksamitnie, a otwarte pory pozwalają butowi lepiej oddychać, nie będąc przy tym zbyt wrażliwym na trudy terenu. Nubuk jest wytrzymały i niezbyt wymagający w pielęgnacji, ale nie jest wyborem dla osób niedbałych.
Czyszczenie odbywa się według tych samych zasad co w przypadku gładkiej skóry. Wyjątkiem jest to, że powierzchnia nubuku została już przetarta, więc użycie szczotki z większą siłą nie stanowi większego problemu. W niektórych przypadkach możesz użyć miękkiej szczotki z mosiądzu, aby postawić włókna. Sama woda powinna wystarczyć do usunięcia brudu, ale możesz użyć łagodnego detergentu, takiego jak mydło do rąk lub mydło galasowe.
Nubuk lepiej przyjmuje różne impregnaty w sprayu, gdy jest lekko wilgotny po praniu, więc nie czekaj zbyt długo z dalszą pielęgnacją. Impregnat w sprayu powinien wnikać w skórę, czyli dostawać się pomiędzy włókna. Gdy już się tam znajdzie, odpycha wodę, nie pozwalając jej wnikać do środka skóry, i pomaga utrzymać materiał suchy, nie blokując jednocześnie wydostawania się wilgoci na zewnątrz.
Wbrew pozorom, ta impregnacja nie zmniejsza oddychalności butów, a wręcz ją poprawia. Mokra skóra w ogóle nie oddycha, więc warto temu zapobiegać.
Nubuk można po impregnacji wykończyć pastą do butów, choć nie jest to konieczne. Pamiętaj jednak, że wtedy pory zostaną zatkane i oddychalność spadnie do poziomu skóry gładkiej. Różnica nie jest duża i może być korzystna w trudnych warunkach. Poza tym, efekt polerowania można w dużej mierze odwrócić, szczotkując włókna i ponownie otwierając pory.
Zamsz i skóra dwoinowa
Te rodzaje skór nie są tym samym, ale mają na tyle wspólnego, że można je omówić razem. Prawidłowy zamsz powinien być wykonany z wierzchniej warstwy skóry z szorstką stroną na zewnątrz, co sprawia, że jest bardziej oddychający i chroni stopy przed przegrzaniem latem. Skóra dwoinowa powstaje z niższych warstw (1 lub 2) skóry i jest mniej gęsta, co poprawia oddychalność, ale też czyni ją bardziej wrażliwą. Dwoiny często stosuje się w rękawicach roboczych wymagających ochrony przed ciepłem.
Zamsz i skóra dwoinowa są bardziej podatne na plamy i wymagają porządnego szczotkowania, żeby utrzymać je w czystości i zachować ich właściwości. Skup się na czyszczeniu i impregnacji w sprayu, pasta do butów czy woski nie są zalecane – chyba że celowo chcesz zmienić powierzchnię na mniej delikatną.
Unikaj całkowicie bieżącej wody, jeśli to możliwe. Jeśli musisz usunąć plamę, użyj zamiast tego gąbki. Zamsz i dwoina po prostu nie znoszą wody i powinny być zaimpregnowane przed wyjściem na zewnątrz.
Pielęgnacja obuwia z membraną Tex
To temat, o który często pytacie (i często go nie rozumiecie). Żeby ogarnąć, o co chodzi, krótko wyjaśnijmy, czym są membrany i jak są stosowane w obuwiu.
Większość membran to teflon (PTFE), który został rozciągnięty w bardzo specyficzny sposób, by stworzyć pory wystarczająco duże, żeby przepuszczać wodę w fazie gazowej (parę), ale blokować ją w stanie ciekłym. Dzięki temu, jak to się mówi, są „wodoodporne i oddychające”.
Pamiętaj, że w przypadku wielu nominalnie wodoodpornych materiałów istnieje tzw. słup wody, więc przy wystarczającym ciśnieniu woda i tak przejdzie przez membranę, nawet jeśli nie jest uszkodzona. Ciśnienie to coś, co dobrze znasz, gdy chodzisz w butach, prawda? Materiał zewnętrzny jest główną barierą przed wodą także w obuwiu z membraną.
W butach membrana ma formę skarpetopodobnej wyściółki, która jest umieszczona pomiędzy materiałami zewnętrznymi, podszewką i wyściółką. Jest całkiem dobrze chroniona od zewnątrz, ale małe kamyczki w bucie mogą ją szybko przebić.
Samo tworzywo jest dość odporne na różne chemikalia, ale pory są niesamowicie małe i mogą zostać zablokowane przez oleje i tłuszcze. Żeby do tego doszło, substancja musi dotrzeć do membrany w wystarczająco dużej ilości, żeby miało to jakiekolwiek znaczenie – czyli zasadniczo musi przesiąknąć przez wierzchni materiał.
Z tego wynika, że możesz traktować skórę czym tylko chcesz, o ile nie przesadzisz z ilością. Jednak nie jest to oficjalna zgoda na ignorowanie zaleceń producenta – to tylko opinia. Tkaniny są słabszą barierą, więc tutaj trzeba uważać jeszcze bardziej.
Dla pewności najlepiej używać tylko tych środków do pielęgnacji i impregnacji obuwia, które są zalecane przez producenta do membran oddychających. Poza tym zasady czyszczenia i pielęgnacji butów z membraną nie różnią się od tych bardziej oddychających wersji bez-Tex.
Tkaniny
Tkaniny to bułka z masłem, dlatego zostawiliśmy je na koniec. Zwykle są porowate, więc do porządnego czyszczenia mechanicznego przyda się dość sztywna szczotka nylonowa i woda. Delikatne detergenty są spoko, o ile to coś, czego użyłbyś na własnych rękach.
Tkaniny można potraktować impregnatem w sprayu, żeby odpychały brud i wodę. Nie zmniejsza to ich oddychalności: wręcz przeciwnie, przemoczona tkanina w ogóle nie oddycha. Pamiętaj, że wiele tkanin to włókna naturalne, więc mimo ich bezproblemowego charakteru, przechowuj je w chłodnym i suchym miejscu, żeby uniknąć pleśni.
Wybór środków do pielęgnacji butów i obuwia
Sprzedajemy wszystko, czego potrzebujesz do dbania o obuwie kupione u nas. Każdy produkt ma zalecenia dotyczące właściwych materiałów i zastosowania. Tak czy inaczej, oto kilka podstawowych informacji o najpopularniejszych środkach.
Olej i tłuszcz do skóry
Olej to najlepszy kumpel skóry, nie ma co dyskutować. To jak kawa dla ludzkości: odnawia, odświeża, leczy wszelkie bolączki i ładnie pachnie. Tłuszcz jest bardzo podobny do oleju, tylko gęstszy i może łatwiejszy do nałożenia bez robienia bałaganu.
Stosowanie oleju jest banalnie proste: weź szmatkę albo szczoteczkę do zębów, nanieś trochę oleju i rozprowadź ostrożnie po powierzchni.
Koniecznie wetrzyj olej we wszystkie zakamarki, żeby dobrze wszystko zabezpieczyć. Ale znowu – nie przesadzaj z ilością. Lepiej potraktować kilka razy mniejszą ilością.
Po wszystkim umyj szczoteczkę do zębów zanim znów zaczniesz jej używać do zębów.
Pasta i wosk
Pasty i woski pielęgnują skórę i zamykają jej powierzchnię, chroniąc ją przed wodą i brudem. Wosk jest trochę twardszy i daje lepszy połysk. Wybierz swój specyfik i nałóż porządną ilość równomiernie na całość. Potem zostaw na chwilę – od godziny wzwyż, zależnie od tego, jak bardzo nie możesz się doczekać i jak szybko zapomnisz, co robiłeś. Im dłużej, tym lepiej.
Kiedy wszystko już dobrze przyschnie, czas dokończyć robotę. Ten etap polega na usunięciu nadmiaru pasty i nadaniu powierzchni ładnego połysku. Najlepiej na zmianę używać szmatki i szczotki. Czasem warto też polerować w jednym kierunku dla perfekcyjnego efektu.
Jedna z brązowych par ma na sobie pastę do butów, ale nie została jeszcze wypolerowana. Noski czarnych butów również zostały wypolerowane, choć tylko raz.
Preparaty w sprayu
Preparaty w sprayu to jedyne środki, których możesz użyć praktycznie na każdej skórze i tkaninie. Używanie ich jest banalnie proste, choć dołączone instrukcje często są skomplikowane i rozwlekłe. Oto jak to działa:
- Wybierz parę czystych i suchych lub lekko wilgotnych butów.
- Przejdź do dobrze wentylowanego pomieszczenia. Weź butelkę ze sobą, żeby nie biegać tam i z powrotem.
- Połóż buty na powierzchni roboczej lub załóż je na rękę, wstrząśnij butelką i spryskaj równomiernie z odległości około 20 cm. Lepiej nanieść kilka cienkich warstw niż przemoczyć buty za jednym razem.
- Pozostaw do wyschnięcia i voilà! Twoje buty są teraz odporne na wodę i brud.
To proste jak spadnięcie z drzewa. Tylko nie wdychaj oparów: ludziom nie są potrzebne wodoodporne płuca. Możesz się po tym źle poczuć albo zgłupieć.