Na polu walki czyha mnóstwo zagrożeń i potencjalnych niebezpieczeństw, a bez porządnego zestawu pierwszej pomocy po prostu zdechniesz, więc powinieneś mieć odpowiedni sprzęt w swoim oporządzeniu bojowym. Ale co zabrać i gdzie to nosić? Zaraz się dowiemy!
IFAK (indywidualny zestaw pierwszej pomocy) to praktycznie obowiązek dla wszystkich rezerwistów i strzelców praktycznych. Zawartość możesz dobrać według swojej wiedzy z zakresu pierwszej pomocy i zasobności portfela, bylebyś pamiętał o kilku podstawowych zasadach. Różne armie również wydają takie zestawy swoim żołnierzom. W Finlandii kieszeń na apteczkę jest identyczna jak kieszeń na magazynek. Jeśli tak jest, oznacz kieszeń na apteczkę np. czerwoną taśmą, żeby nie pomylić jej z inną. Jeden z autorów, Mika Mäenpää, przykleił sobie na swojej trochę czerwonej paracord. Główna zasada jest taka, żeby nie leczyć innych swoim IFAK, ranni powinni być opatrywani swoim własnym IFAK. Dlatego tak ważne jest, żeby każdy w oddziale miał taki sam sprzęt medyczny i żeby był on oznaczony w ten sam sposób.
Co nosić w swoim IFAK?
Każdy powinien nosić swój IFAK w kieszeni na IFAK. Zazwyczaj są to łatwo odpinane kieszenie typu rip-off lub wkłady do uniwersalnych kieszeni/magazynków, które możesz szybko rzucić koledze, gdy zajdzie taka potrzeba. W zestawie powinno się znaleźć coś do tamowania krwawienia, udrożnienia dróg oddechowych, ogrzania poszkodowanego oraz leczenia odmy prężnej. Do tego zazwyczaj nosi się opatrunek izraelski, gazę hemostatyczną lub granulki, rurkę nosowo-gardłową, igłę do odbarczania klatki piersiowej, zawór chest seal, koc ratunkowy oraz silne środki przeciwbólowe, takie jak morfina w autowstrzykiwaczach podczas misji pokojowych. Wiele osób dorzuca też rękawiczki nitrylowe, opatrunek na oparzenia i drugi stazę do swojego IFAK. Izraelski opatrunek uciskowy to już niemal standard w branży i właśnie tego używają Siły Zbrojne Finlandii.
Gazy hemostatyczne, takie jak Combat Gauze, praktycznie całkowicie zastąpiły już granulki hemostatyczne. Ich niezaprzeczalną zaletą jest to, że w przeciwieństwie do granulek nie wędrują tam, gdzie nie powinny, i nie odlatują z wiatrem.
Nie bądź idiotą, noś ze sobą wentylowany chest seal. Robienie improwizowanego chest seal od zera jest trudne: czemu nie ułatwić życia medykowi, który przyjdzie ci pomóc? Można zrobić awaryjne rozwiązanie z taśmy i folii, ale bardzo łatwo spowodować takim czymś odmę prężną.
Improwizowana wersja nie ma wentyla. A ponieważ taśma trzyma tak szczelnie, nagromadzone ciśnienie nie może się wydostać.Warto pamiętać, że nawet nieco niższa temperatura ciała to już poważna hipotermia u pacjenta po urazie. Z tego powodu hipotermia stanowi poważne zagrożenie w Finlandii nawet latem, a szczególnie przez pozostałe trzy pory roku. Dlatego zawsze należy starać się utrzymać pacjenta w cieple, a fiński wojskowy zestaw pierwszej pomocy zawsze zawiera folię NRC. Zamiast błyszczącej, srebrnej folii, fińska armia rozdaje wersję, która z jednej strony jest zielona – oczywiście bardziej taktyczny wybór. A co z autowstrzykiwaczami? Nauczą cię ich używać, kiedy je wydadzą.
Warto też mieć przy sobie nożyczki lub inne bezpieczne narzędzie do cięcia, bo znalezienie odłamków może wymagać bardzo dokładnych oględzin. Dobrym wyborem jest także przecinak do pasów, który ma wiele innych zastosowań. Oczywiście można też użyć noża do rozcięcia ubrania, ale w stresie bardzo łatwo zrobić pacjentowi niepotrzebne dziury.
Nie pomijaj elementów z listy zalecanych rzeczy, nawet jeśli nie umiesz ich używać. Pamiętaj: zawartość twojego zestawu to narzędzia dla tej bardziej ogarniętej osoby, która przyjdzie ci z pomocą.
Rozmieszczenie sprzętu pierwszej pomocy
Podstawowe zasady rozmieszczenia sprzętu opisujemy w tym artykule. IFAK zazwyczaj umieszcza się na drugiej linii, czyli przymocowuje do Kamizelka taktyczna lub plate carrier. Dotyczy to sytuacji, kiedy masz na sobie zarówno kamizelkę, jak i battle belt. Są też sytuacje, gdy nie masz kamizelki, tylko pas. Wtedy IFAK powinieneś nosić na pasie lub w kieszeni. No i oczywiście jest opcja, że masz dwa zestawy – jeden na pasie, drugi na kamizelce.
Jeśli IFAK jest umieszczony na kamizelce, powinieneś mieć też przynajmniej pouch na opatrunek uciskowy na pasie. To osobny, lżejszy zestaw pierwszej pomocy przeznaczony tylko do tamowania krwotoków. Zazwyczaj zawiera opaskę uciskową, bandaż ratunkowy i gazę/granulki hemostatyczne. W USA mówi się, że jeśli masz sprzęt do robienia dziur w ludziach, to zawsze powinieneś mieć też coś do ich łatania. Wielu profesjonalistów noszących broń krótką w cywilu także chowa pouch na opatrunek uciskowy w kieszeniach cargo. Mając taki pouch, zawsze masz przy sobie opaskę uciskową – w środku lub osobno.
Plastry i lekkie środki przeciwbólowe nie mają miejsca w sprzęcie ratującym życie w IFAK ani w pouchu na opatrunek uciskowy. Chodzi o to, żeby nie grzebać w stercie śmieci w sytuacji awaryjnej. Takie rzeczy powinieneś nosić osobno, na trzeciej linii, w małej saszetce BooBoo. To miejsce na plastry, opatrunki na pęcherze, tabletki na ból głowy i inne leki bez recepty.
Drugi autor, Hemmo Päiveröinen, używa szerokiego, wyściełanego battle belt z kompaktowym rip-off IFAK, który jest umieszczony na plecach w taki sposób, żeby był dostępny obiema rękami. Dodatkowo, ma kieszeń rip-off IFAK po lewej stronie z tyłu kamizelki, w której znajduje się pełny zestaw. Ponieważ jest to przeznaczone dla innych osób udzielających mu pomocy, nie musi mieć do niej dostępu. Może więc być umieszczona tam, gdzie nie przeszkadza, o ile inni łatwo ją zidentyfikują, a zawartość będzie identyczna jak w reszcie oddziału.
Umiejscowienie stazy
Staza (TQ) to urządzenie zatrzymujące krwawienie. Obecnie wiele z nich można założyć jedną ręką. Może być umieszczona zarówno na pierwszej, jak i drugiej linii, najlepiej kilka na obu. Combat Application Tourniquet (C.A.T.) oraz SOF Tourniquet (SOF-T) to obecni liderzy rynku. Oba są używane przez różne armie i oba działają. Którego użyjesz, zależy od Twoich preferencji. Mäenpää ma CAT, ponieważ można go użyć jedną ręką. Jednak nosi też SOFT w IFAK, na wypadek gdyby jedna staza nie zatrzymała krwawienia, bo SOFT jest skuteczniejszy.
Umiejscowienie stazy to zawsze kompromis. Najważniejsze, byś mógł ją sięgnąć każdą ręką i mając na sobie cały sprzęt. Po drugie, powinna być poza linią ognia. Jednak rozmieszczenie sprzętu to zawsze kompromis, więc musisz brać pod uwagę zagrożenia, możliwości i ryzyka. Gdzieś w 2012 roku w Afganistanie brytyjscy żołnierze zaczęli nosić stazę w kieszeni na lewym łokciu combat shirt, mocując ją do rzepa w kieszeni. Metoda ta jest dziś stosowana także przez wielu fińskich zawodowych żołnierzy. Jest całkiem skuteczna, ale minusem jest to, że nie da się wyjąć stazy z lewego rękawa lewą ręką. Dlatego wielu nosi drugą w prawym rękawie. Kolejny problem z noszeniem w rękawie to taki, że jeśli ramię dostanie większy strzał, to leci rękaw, ramię i staza. Dlatego dobrze mieć kilka staz.
Niektórzy noszą stazę pierwszej linii w osobnej ładownicy, przypiętej do battle belt lub pasa oporządzeniowego. Chociaż staza może przyjąć sporo na siebie i nie musi być sterylna, warto mieć ładownicę, żeby nie plątała się wszędzie i Velcro nie zbierał całego syfu. Dostępnych jest kilka małych ładownic, zarówno pionowych, jak i poziomych. Powinieneś oznaczyć ładownicę napisem „TQ” lub +, żeby łatwo ją znaleźć w razie nagłej potrzeby.
Powinieneś mieć kolejną stazę lub dwie na drugiej linii. Jeśli masz dwie, jedna może być w IFAK, ale druga musi być łatwo dostępna każdą ręką. Wiele osób mocuje stazę poziomo, np. za pomocą shockcorda u góry na środku plate carrier. Apteczka armii fińskiej ma Kieszeń na stazę, którą wiele osób nosi na ramieniu kamizelki M17 po stronie ręki podporowej. To dobre miejsce, o ile masz do niej dostęp.
Mäenpää nosi cztery stazy taktyczne. Dwie z nich na pierwszej linii (w rękawie combat shirt i w kieszeni na opatrunki w battle belt), a dwie na drugiej linii (na środku kamizelki i wewnątrz IFAK). Päiveröinen nosi trzy. Jedną na pasie, jedną na kamizelce i jedną w IFAK. Ta na kamizelce znajduje się w osobnej kieszeni po prawej stronie obok ładownicy na magazynek do karabinu, żeby nie przeszkadzała w obsłudze pistoletu.
Złote zasady
Podsumowując, oto kilka ważnych zasad:
- Wygraj walkę zanim zaczniesz udzielać pomocy. Najlepsza pierwsza pomoc na polu walki to miażdżąca siła ognia.
- Nie udzielaj pomocy na otwartym terenie. Głupia pomoc to dwóch rannych zamiast jednego!
- Zasada „Jedna to żadna, dwie to jedna, trzy to dwie…” dotyczy też sprzętu medycznego.
- Zawsze używaj apteczki rannego. Twoja apteczka jest dla ciebie.
- Umieść sprzęt medyczny na swoim oporządzeniu tak, żebyś mógł go dosięgnąć w każdej pozycji, każdą ręką. Ustalcie w drużynie, gdzie każdy nosi sprzęt medyczny i oznaczcie kieszenie wyraźnie, żeby osoba udzielająca pomocy szybko znalazła to, czego potrzebuje.
- Zrozum zasady cABCD i naucz się używać stazy oraz pozostałych rzeczy z IFAK, np. na kursie TCCC.
Autorzy
Major Mika Mäenpää służy w fińskich siłach zbrojnych od 20 lat, brał udział w operacjach w Afganistanie i Afryce oraz w rozwoju taktyki i wyposażenia piechoty. Trenuje CrossFit i strzelectwo, posiada złoty medal w fińskich zawodach snajperskich i reprezentował fińskie siły zbrojne w międzynarodowych zawodach snajperskich.
Hemmo Päiveröinen jest głównym projektantem marek Särmä TST i Terävä w Varusteleka. Hemmo pracował też ponad dziesięć lat w różnych służbach ochrony w Finlandii i za granicą oraz przez siedem lat był pełnoetatowym instruktorem strzelectwa i bezpieczeństwa. Wyszkolił ponad tysiąc profesjonalistów i pasjonatów oraz przeprowadził ponad 50 szkoleń z zakresu ochrony w Europie i USA.